Tips & Tricks
Zindelijk worden doe je samen
Zindelijk worden is geen wedstrijd. Het is een proces — soms met sprongetjes vooruit, soms met een stapje terug. En dat is helemaal oké. Bij Zomaar Zindelijk geloven we dat elk kind zijn eigen tempo volgt. Wat telt, is vertrouwen: in je kind én in jezelf.
Op deze pagina vind je praktische tips en inzichten die je kunnen helpen bij de zindelijkheidsreis. Geen strakke schema’s of rigide stappenplannen, wél handvatten die je kunt aanpassen aan wat bij jullie past. Want zindelijk worden is iets dat je samen doet — met aandacht, geduld en liefde.
Zindelijk worden is een proces dat je samen doorloopt — stap voor stap, met ruimte om te leren. Door te weten wat helpend is én wat het proces juist kan vertragen, geef je je kind het vertrouwen en de rust om zindelijk te worden op een manier die past.
Wat vertrouwen geeft
Wist je dat kinderen al vanaf 18 maanden signalen kunnen geven dat ze er klaar voor zijn om te starten met zindelijkheidstraining? Denk aan: aangeven dat de luier nat is, een rustig plekje zoeken of interesse tonen in het potje. Als je deze signalen herkent en erop inspeelt, sluit je aan bij het natuurlijke leerproces van je kind.
Is je kind nieuwsgierig naar het potje of de wc? Grijp dat moment! Stimuleer het gesprek over plassen en poepen, en kijk waar je kind op reageert. Lees samen boekjes, neem je kind mee als jij naar de wc gaat, maak er grapjes over (scheetgeluiden doen het altijd goed), of ga eens samen poep kleien. Door er luchtig over te praten én te spelen, wordt zindelijk worden iets leuks en herkenbaars.
Een ongelukje hoort erbij — het is onderdeel van leren. Plassen op de grond of een natte broek betekent niet dat het niet lukt, maar dat je kind aan het oefenen is. Reageer rustig, stel je kind gerust en geef het vertrouwen om het opnieuw te proberen. Hoe jij reageert, maakt het verschil: als jij kalm blijft, voelt je kind zich veilig om te blijven leren.
Zindelijk worden zit vol mijlpalen — groot én klein. En elk stapje mag gevierd worden! Een dansje, een dikke knuffel, een high five, of samen even trots zijn op wat gelukt is: dat motiveert en maakt het proces leuk. En onthoud: een succes is niet alleen een volle pot. Ook als je kind op tijd roept, naar het potje gaat of net te laat is maar het wél herkent, is dat al een grote stap vooruit. Laat je kind merken dat het goed bezig is — juist in die kleine momenten.
Zindelijk worden leer je niet alleen met woorden, maar vooral door te doen. Geef je kind de ruimte om zelf te oefenen: zelf de broek omlaag trekken, op het potje gaan zitten, de wc doortrekken of de billen afvegen. Ja, dat gaat soms rommelig — maar precies dáár leert je kind van. Door het zelf te mogen proberen, bouwt je kind vertrouwen op in zijn of haar eigen lichaam en kunnen. Fouten maken mag, dat hoort erbij.
Zindelijk worden gaat met vallen en opstaan. Het is geen strak stappenplan dat je even uitvoert — elk kind heeft z’n eigen tempo. Als jij er met rust en vertrouwen in staat, voelt je kind dat ook.
Wat onrust kan geven
Wanneer je de signalen mist of wacht tot het ‘moet’, bijvoorbeeld vanwege school of opvang, kan het zindelijk worden moeizamer gaan. De motivatie komt dan niet meer vanuit je kind zelf, maar van buitenaf. Dat zorgt sneller voor frustratie. Geen paniek: je kunt altijd starten, maar doe het vanuit vertrouwen, met geduld en samen met je kind.
Zindelijk worden werkt het best als je kind er zélf klaar voor is. Maar soms komt er druk van buitenaf — van school, de opvang of je omgeving. Het voelt dan alsof je kind nu zindelijk móét zijn. Toch werkt die druk vaak averechts: wat móét, willen kinderen meestal juist niet.
Probeer het gesprek aan te gaan met school of opvang: leg uit waar jullie in het proces zitten, wat je kind al kan, en wat jullie samen oefenen. Zoek samen naar ruimte en vertrouwen. Want ook met een deadline in zicht, helpt het om in kleine stapjes te denken en je kind op een positieve manier te blijven volgen.
Een natte broek is geen teken dat het niet lukt — het is een teken dat je kind aan het leren is. Toch is het logisch als je even zucht: misschien heb je net de was opgevouwen of was dit al de derde keer vandaag. Maar als je moppert of straft, voelt je kind zich al snel schuldig of onzeker. En dat helpt het leerproces niet.
Blijf liever rustig, geef je kind het vertrouwen om het opnieuw te proberen, en zeg iets simpels als:“Geeft helemaal niks!” Zo blijft het veilig om te oefenen — en dat is precies wat je kind nodig heeft.
Als je vooral reageert als het misgaat, of helemaal niks zegt als het goed gaat, mist je kind iets belangrijks: positieve bevestiging. Juist door kleine stapjes te benoemen en te waarderen, groeit het zelfvertrouwen. Geen reactie kan voelen als: “Het maakt niet uit wat ik doe.” Alleen corrigeren kan voelen als: “Ik doe het niet goed.”
Dus ook als het nét niet helemaal lukt, maar je kind wel zelf naar het potje liep, of op tijd riep — benoem het! Een simpele: “Goed dat je het probeerde!” of “Wat knap dat je eraan dacht” maakt al het verschil.
Wanneer zindelijk worden iets is dat ‘moet’ — bijvoorbeeld omdat de opvang het vraagt of omdat je denkt dat het nu écht tijd is — kan dat spanning opleveren. Je kind voelt die druk en haakt dan vaak juist af. Kinderen leren het best als ze zelf nieuwsgierig zijn en mogen ontdekken. Als iets moet, willen ze meestal juist niet.
Je hoort het vaak: “Kinderen kunnen in een week zindelijk worden.” En ja, dat kán soms. Maar als dat je uitgangspunt is, kan het proces best tegenvallen. Die verwachting zorgt al snel voor teleurstelling en frustratie — bij jou én bij je kind. Zindelijk worden is geen race, maar een leerproces. Geef het de tijd die het nodig heeft.
Ervaringen
Veel mensen zijn je al voorgegaan bij het zindelijk maken van hun kroost. Hieronder hebben we ervaringen van andere ouders en ook van leerkrachten voor je geselecteerd. Zo leer je van en met elkaar.
Blog
Meer weten over zindelijkheid? In de volgende blogartikelen delen onze experts kennis en geven ze tips en tricks.
Wanneer de WC je grootste nachtmerrie is geworden
De vermijding doorbreken Poepen gaat voor velen van ons heel makkelijk en gewoon. Maar wat als dat niet zo is? Wat als het poepen samen
Stront aan de knikker
Vol ongeloof keek de moeder van Vera mij aan. Of Vera een poepprobleem heeft?
“Nee, poepen gaat prima”. “We komen hier omdat Vera een
Zindelijkheid in de basis
Je kind is zindelijk als het zelf kan aangeven wanneer het moet plassen of poepen. Daarnaast moet je kind de plas en poep even op
Zindelijk is fijn, zomaar zindelijk
De werkgroep Zomaar Zindelijk is verantwoordelijk voor de invulling van deze informatieve website die dezelfde naam draagt. Onze werkgroep bestaat uit experts en professionals die werkzaam zijn binnen de kinderopvang, primair onderwijs en diverse takken van zorg rondom kinderen.
We hebben onze kennis, ervaring en expertise verzameld en gebundeld om jullie een helpende hand te bieden. Of je nu ouder of opvoeder bent of zelf als professional werkt met kinderen, je vindt op deze website informatie, tips & tricks en gouden regels om je te ondersteunen bij het
proces van zindelijk worden van kinderen.
Via de knoppen hieronder vind je twee prachtige posters. Eentje met de 10 gouden regels voor ouders & opvoeders en een met 10 gouden regels voor professionals in primair onderwijs & kinderopvang.
Geef ze vooral een mooie plek!
